Mobiele slachthuizen

Een MSE voor pluimvee is technisch gezien haalbaar. De benodigde infrastructuur is beperkt in grootte en gewicht en past in een grotere bestelwagen of aanhangwagen. De Italiaanse fabrikant FAZA biedt een model aan in een container dat via een haaksysteem op een vrachtwagen getrokken kan worden. Die is 2,5 meter breed en afhankelijk van het model tussen 3 en 7 meter lang. De Duitse fabrikant ROWA bouwt een mobiel slachtinfrastructuur in een aanhanger. We onderzoeken ook de mogelijkheid om een MSE voor pluimvee te bouwen met verwijderbare toestellen. We vroegen verschillende offertes aan constructeurs en leveranciers van toestellen en toebehoren.

Voor rundvee (en schapen) leek een MSI in eerste instantie moeilijker. Knelpunt was vooral de hoogte die nodig is om een rundskarkas op te takelen. Er bestaan oplossingen waarbij het dak hydraulisch verhoogd wordt terwijl de vloer zakt. Tijdens het transport worden vloer en dak opnieuw in de compacte rijpositie gebracht. Het Finse Kometos bouwde eerder zo'n mobiele slachtinrichting voor runderen in opdracht van het Zweedse bedrijf Hälsingestintan. Deze inrichting is reeds enige tijd operationeel.

We onderzochten ook de mogelijkheid om het rund op de boerderij te doden en de verdere afhandeling in een regulier slachthuis uit te voeren. Deze praktijk wordt al enige tijd toegepast in Zwitserland (geen EU-lidstaat) en Duitsland. Ook in Nederland is sinds begin 2019 een ‘mobiele dodingsunit’ (MDU) actief. Het dier wordt in een box geklemd, verdoofd, gekeeld en verbloed. Het dode dier wordt dan binnen een zo kort mogelijke tijdspanne naar een regulier slachthuis gebracht waar de verdere afhandeling gebeurt.

Na overleg met o.a. FAVV, OVAM en het Omgevingsloket blijkt dat de bestaande regels ingewikkeld zijn en niet op maat van een MSE. Toch zou een MSE binnen het huidige reglementaire kader haalbaar zijn. We geven een kort overzicht van enkele belangrijke aspecten:

• Om vlees te kunnen verkopen in een winkel of aan een restaurant is een veterinaire keuring van het vee vereist vóór en na de slacht. Vooral de kosten daarvan zijn een knelpunt. Bij de thuisslacht van kleine aantallen pluimvee voor directe verkoop aan consumenten is deze keuring ante en post mortem niet nodig en zijn er dus ook geen keurkosten.
• We hadden overleg met OVAM over de omgang met het slachtafval (pluimen, bloed, ingewanden …). Een destructiebedrijf kan hier een oplossing aanreiken, maar die is relatief duur.
• We bekeken de problematiek van de omgevingsvergunning. Omdat de Vlaamse reglementering voor mobiele installaties nog niet werd vastgelegd, gingen we na of we voor elke individuele site een omgevingsvergunning kunnen verkrijgen.

De praktische uitvoering van een MSE die rekening houdt met alle reglementaire aspecten is vrij kostelijk. Voor een MSE voor pluimvee rekenen we tussen de 80.000 en 120.000 euro investeringskosten. Voor een MSE voor rundvee wordt gerekend tussen de 650.000 en 800.000 euro (8 à 10 runderen/dag). De investering voor een MDU wordt geschat tussen 200.000 en 400.000 euro. Daarnaast zijn er de operationele kosten.

We maakten verschillende scenario’s en onderzochten de financiële gevolgen voor elk scenario. In het algemeen lijkt het er op dat beide MSE’s (rund- en pluimvee) financieel haalbaar zijn mits er voldoende dieren worden geslacht op jaarbasis en per slachtlocatie. Om na te gaan of dit in de praktijk haalbaar is, werd ook nagegaan wat de potentiële vraag is in de markt om een MSE te gebruiken. Via een enquête naar veehouders blijkt dat er in Vlaanderen waarschijnlijk onvoldoende vraag is om gebruik te maken van een MSE. Combineren we dat met de vraag in Wallonië, dan zou er op Belgisch niveau wel ruim voldoende vraag zijn, misschien zelfs voor meerdere MSE’s.

Per slachtlocatie werd bij een MSE voor pluimvee uitgegaan van het slachten van 250 à 300 dieren. Dit lijkt in vele gevallen haalbaar. Voor runderen daarentegen lijkt de typische vraag per slachtdag van 1 à 2 runderen vaak onvoldoende om de MSE rendabel te laten functioneren. Uit simulaties blijkt dat 5 à 6 runderen per dag en per locatie nodig zijn om uit de kosten te komen. Een mogelijk alternatief is het gebruik van een MDU.