Andere wetenschappers hekelen onderzoek en reportage over biovoeding

Volgens een nog niet gepubliceerd onderzoek van professor Nick Van Larebeke (UGent) zouden jongeren die meer biovoeding eten, meer gifstoffen in hun bloed hebben. Dat was de teneur van de reportage die maandag op televisie werd uitgezonden. 

Volgens een artikel in De Standaard vandaag valt er op dat onderzoek heel wat aan te merken, niet in het minst omdat ze nog niet gepubliceerd is en het is dus voor andere wetenschappers moeilijk is om een oordeel te vellen. Wel was er een samenvatting. Op basis daarvan concluderen Marjolein Visser (ULB), Franky Bossuyt (VUB), Myriam Dumortier, Luc Martens en Stefaan De Neve (UGent) dat Ter Zake deze reportage nooit had mogen uitzenden en dat het onderzoek slecht gevoerd is. 

“Met de gebruikte methode is het niet verwonderlijk dat de resultaten in alle richtingen schieten. Ze zijn ook niet coherent: er wordt bijvoorbeeld een verhoogde waarde voor glyfosaat vastgesteld, maar niet voor het gerelateerde afbraakproduct.”

In hun opiniestuk geven de wetenschappers aan nog meer aan waar de studie tekortschiet. Het onderzoek gebeurde op basis van een vragenlijst die werd ingevuld door 600 Vlaamse jongeren. Volgens hen zijn er vragen te stellen bij de zelfrapportering en bij de manier waarop de data werden geïnterpreteerd. Uit die data vallen volgens de onderzoekers geen conclusies te trekken: de resultaten schieten alle kanten uit, houden geen rekening met variabelen, en vergroot bepaalde resultaten uit terwijl andere resultaten worden weggelaten. Zo krijg je een heel vertekend beeld.

Prof Van Larebeke geeft zelf in de krant toe dat het zwakste punt van zijn onderzoek de vragenlijst is, al werd ze volgens hem zorgvuldig opgesteld. De Standaard vraagt zich af hoe waarheidsgetrouw 14- en 15-jarige antwoorden op de vraag hoe vaak ze bioproducten consumeren. 

De onderzoekers schieten in hun opiniestuk ook met scherp op Ter Zake. Volgens hen heeft de journalist zijn werk niet gedaan en had dit gewoon nooit op tv mogen komen. Zo zorgde de framing van de reportagemakers er nog eens voor dat bio in een slecht daglicht werd gesteld. Bovendien zaaiden ze verwarring over wat er precies werd gemeten. Het ging niet om analyses van bioproducten zelf, maar om bloed- en urinestalen, die sowieso producten bevatten die allang verboden zijn en die lang niet alleen via voeding in ons lichaam worden opgestapeld. Ze noemen de reportage een flagrante aanfluiting van journalistieke deontologie. 

“Deze reportage heeft heel wat emoties losgemaakt in de biosector”, zo reageert Alexander Claeys, voorzitter van BioForum. “Toen wij de vraag van Ter Zake kregen, gingen wij er van uit dat het onderzoek, waarvan wij enkel een samvatting ontvingen, eerstdaags zou worden gepubliceerd en dat ze dus volgens de geijkte wetenschappelijke methode werd uitgevoerd. We vonden het als sectororganisatie dus ook onze verantwoordelijkheid om hier op te reageren.

Uiteindelijk bleek er een groot verschil tussen de opnames en wat er uiteindelijk op tv te zien was. Van onze reactie en van die van An Verboven van De Zonnekouter werd een deel weggeknipt. Professor van Larebeke deed ook uitspraken op tv die in het onderzoek niet op die manier werden geformuleerd. En tijdens de inleiding werd alles op één hoop gegooid. We zijn dus niet blij met hoe we als sector in beeld werden gebracht en sluiten ons aan bij de conclusies van de onderzoekers: dit had nooit uitgezonden mogen worden.”