BioForum roept politici op voor een rechtszeker en toekomstgericht PAS

De Programmatische Aanpak Stikstof (PAS) heeft als doel de impact van stikstofdepositie op Europees beschermde natuur (de zogenaamde habitatrichtlijngebieden) terug te dringen. Deze Europese regelgeving is al oud: de habitatrichtlijn dateert immers van 1992. Dat we vandaag in deze politieke impasse zijn terechtgekomen, is het gevolg van jarenlang falend beleid. Politici hebben al die tijd de kop in het zand gestoken, totdat rechters hen met de neus op de feiten drukten. Het gebrekkige milieubeleid heeft immers de rechterlijke toets niet overleefd en stort de boeren in totale onzekerheid. Ook de biologische sector dreigt daarvan de dupe te worden.

BioForum roept de politici op om snel een degelijk PAS-akkoord goed te keuren: een akkoord dat eindelijk weer een rechtszeker kader biedt. Het heersende landbouwmodel, met steeds meer intensieve en grootschaligere landbouw, heeft ervoor gezorgd dat onze natuur zich in een slechte toestand bevindt. Tussenkomst van het beleid is nodig.

Ook wij hadden veel kritiek op het stikstofakkoord dat de regeringspartners vorig jaar hebben goedgekeurd. BioForum heeft net als vele anderen een bezwaarschrift ingediend. Het akkoord leek wel (tijdelijk) mededogen te hebben voor een deel van de biologische veehouders, maar was voor het overige in hetzelfde bedje ziek als het voorgaande beleid. Kern van het probleem is dat Vlaanderen regering na regering weigert na te denken over de vraag welke landbouw wenselijk is in de toekomst. Welk landbouwmodel is nog haalbaar en mogelijk, als je rekening houdt met alle uitdagingen die er staan aan te komen?

Agro-ecologische landbouw, zoals biologische productie, is robuust. Biologische landbouw werkt aan het sluiten van de kringloop, is grondgebonden en doet dit in samenwerking met de omringende biodiversiteit. Bio is een deel van de oplossing. Beleid dat dit tegenwerkt, is slecht beleid. Een aanpak die sterk inzet op technologie zoals dure luchtwassers, die de ammoniakuitstoot vooral in theorie vermindert, maar abstractie maakt van alle andere problemen en zelfs nieuwe problemen creëert, is geen goede aanpak. Een akkoord dat niet optreedt tegen dé oorzaak van het probleem, namelijk de enorme stikstofimport in het landbouwsysteem via kunstmest en overzeese soja, is een slecht akkoord. 

In plaats van boeren verder op kosten te jagen, moet het beleid hen begeleiden naar een bedrijfsvoering die robuust is en toekomstperspectief biedt. Flankerende maatregelen moeten landbouwers er niet enkel toe aanzetten te stoppen, maar hen ook helpen  de stap te zetten naar een circulaire, agro-ecologische en zelfs biologisch gecertificeerde landbouw. Ook dat is trouwens een van de Europese doelstellingen. Dit alles vergt overigens een bredere aanpak waarbij de gehele keten en uiteindelijk zelfs de consument moet meegenomen worden naar een agro-ecologisch voedselsysteem. 

Vandaag gaat het over de Europees beschermde natuurgebieden, maar ook Europa staat niet stil. Straks moeten we werken aan de realisatie van de toekomstige natuurherstelwet, die nog een stap verder gaat. In de nabije toekomst zal Vlaanderen ook maatregelen moeten treffen om de biodiversiteit in landbouwgebieden, die ook zwaar onder druk staat, te beschermen. Blijft  Vlaanderen dan zijn de kop in het zand steken? Blijft Vlaanderen inzetten op dure technologieën, die de problemen niet oplossen, maar omzetten in andere milieu- en sociale problemen? Of gaat Vlaanderen eindelijk de koe bij de hoorns vatten en kiezen voor grondgebonden en circulaire landbouw en een agro-ecologische voedselsysteem?