Stikstofdecreet nekt biologische landbouw in Vlaanderen

Deze week vindt in Vlaanderen de Bioweek plaats, met de slogan “Bio, dat is sowieso goed gekozen”. Hopelijk bereikt die boodschap ook onze politici, want die Vlaamse biosector staat onder druk. Nochtans kwam de Vlaamse overheid vorig jaar nog maar met een plan om tegen 2027 5 procent biolandbouw in Vlaanderen te hebben, een toename van zo’n 3,5 procent in vergelijking met 2022. 

Dat vraagt enorme inspanningen, maar vandaag zien we eerder het omgekeerde gebeuren. Een groeiende biosector is op dit moment de facto onmogelijk. Het stikstofakkoord is daar verantwoordelijk voor. Dat kiest immers vooral voor technologische oplossingen om de stikstofuitstoot terug te dringen: dieren in potdichte stallen met energie- en waterverslindende luchtwassers die het teveel aan uitstoot opvangen. Die keuze gaat lijnrecht in tegen principes van de biologische landbouw, die stelt dat dieren maximaal buiten moeten kunnen. Dat staat ook zo in de Europese biowetgeving. Een andere regel is dat een bioboer maar zoveel dieren mag houden als de omgeving aan kan. 

Die Europese bioregels en het stikstofakkoord zijn zo met elkaar in conflict. We krijgen dan ook heel wat bezorgde bioboeren aan de lijn. Een interview met biologisch melkveehouder Koen Hoens dat vandaag in de Standaard is verschenen maakt het pijnlijk duidelijk. Hij bouwde zijn veestapel maximaal af toen hij naar bio omschakelde, maar nu hij een paar extra dieren nodig heeft om rendabel te kunnen blijven, is dat onmogelijk. Volgens het stikstofdecreet kan hij immers niet uitbreiden, ook al is zijn grondgebonden aanpak niet het probleem. Gangbare veehouders die vandaag willen omschakelen naar bio wordt het al helemaal onmogelijk gemaakt. Met de huidige regels moeten zij hun veestapel zo drastisch verminderen dat er geen inkomen meer uit te halen is. 

Dat leidt tot een bizarre situatie: een kleinschalig grondgebonden bedrijf dat rekening houdt met de draagkracht van de natuur kan onder de huidige regels niet overleven, terwijl een grootschalig bedrijf dat investeert in potdichte, hoogtechnologische stallen gewoon verder kan blijven bestaan.  Het stikstofakkoord stuurt zo aan op een nog intensievere landbouw, waarbij boeren gedwongen worden tot zware investeringen en tot schaalvergroting.  
Zo blijft de kern van het probleem gewoon bestaan. Zolang we stikstof blijven importeren in de vorm van kunstmest en veevoer, zolang we veehouderij niet grondgebonden maken, mogen we nog talloze decreten stemmen: ze zullen geen zoden aan de dijk zetten.  

Het wordt tijd dat het beleid zich serieus buigt over de toekomst van de landbouw in Vlaanderen, in plaats van steeds maar weer koterijen bij te laten bouwen. En, daarbij kan meer biologische landbouw de oplossing zijn. Het helpt niet alleen om de stikstofcrisis het hoofd te bieden, maar zorgt ook voor een hogere biodiversiteit en een betere bodem- en waterkwaliteit. 5 procent bio tegen 2027 lijkt nu al een onhaalbare kaart. Nochtans is de boodschap niet zo moeilijk: bio, dat is sowieso goed gekozen.