Plastic is hét probleem, niet bio

Het project Micos van ILVO en UGent wil onderzoeken hoeveel microplastics er aanwezig zijn in Vlaamse landbouwgrond en welke effecten dat heeft op de bodemgezondheid. Zulke projecten juichen we toe. Microplastics zijn een onderbelicht maatschappelijk probleem die wat ons betreft nog meer aandacht zouden mogen krijgen: ze vervuilen niet alleen onze natuur en oceanen, maar duidelijk ook onze velden, zo leren we uit een artikel op Vilt.be.  

Toch zijn we verbaasd dat de onderzoekers in het artikel een volgens ons overdreven negatieve focus op biologische landbouw leggen. Biologische boeren zijn immers evengoed het slachtoffer van de manier waarop we als samenleving met plastic omgaan. De wetenschappers dragen daar ook argumenten voor aan, maar formuleren daarbij vooral veronderstellingen die de studie op dit moment niet hard maakt. Zo zou een bioboer meer landbouwfolie gebruiken, en bovendien nog biologisch afbreekbare ook, die sneller verweert en daarom schadelijker is. Maar is dat wel zo? Neemt een biologische boer sneller toevlucht tot landbouwfolie om zijn gewassen te beschermen? En gebruikt hij dan automatisch biologisch afbreekbare folie? Beide beweringen klinken ons eerder anekdotisch en lijken moeilijk te veralgemenen of hard te maken.

Dat biologische boeren meer drijfmest gebruiken, lijkt ons eveneens eerder een gevoel dan een feit. En ja, bioboeren gebruiken vaak compost omdat zij willen werken aan een hogere bodemvruchtbaarheid en veerkrachtigere bodems. Daarbij is het gebruik van GFT-compost echter een veel minder wijdverspreide praktijk in de Vlaamse biologische landbouw dan nu wordt geponeerd. Eind vorig jaar nog uitte BioForum zijn bezorgdheid toen de Europese biowetgeving werd aangepast. De term “gecomposteerd of vergist mengsel van huishoudelijk afval” werd desondanks vervangen door “gecomposteerd of vergist bioafval”. We waren hiertegen, net omwille van de mogelijke aanwezigheid van microplastics.

In het artikel vermeldt de journalist ook het gebruik van plastic coatings rond kunstmest in de gangbare landbouw. Hij geeft zo aan dat ook daar best wel wat problemen opduiken. Bovendien, zo weten we, zitten ook in pesticiden microplastics. We kunnen dus alleen maar besluiten dat de impliciete vingerwijzing naar de biologische landbouw wat bij de haren gesleurd is. 

Jammer genoeg is dat niet geheel onschuldig: VILT-lezers die het artikel snel lezen, zullen wellicht vooral onthouden dat het microplastic-probleem in bio groter is dan in de gangbare landbouw, in plaats van de juiste boodschap mee te krijgen, namelijk dat we dit probleem als samenleving moeten zien op te lossen. Het houdt wat ons betreft geen steek om de biologische sector de zwarte piet toe te schuiven.

De biosector wil daar alvast aan mee werken en doet vanuit zijn principes al enorm veel inspanningen om onze bodems gezond en levend te houden. Ook zijn we samen met de andere landbouworganisaties al lang voorstander van het statiegeld op plastic flessen, ook met het idee dat een deel van de vervuiling daardoor verdwijnt. Laat ons hopen dat dat de uiteindelijke conclusie van het onderzoek zal zijn.