Stikstofakkoord: BioForum blijft op zijn honger zitten
De Vlaamse regering bereikt een politiek akkoord over stikstof. De regeringscrisis is voorlopig opgelost. Daarmee is alles gezegd. Onlangs nog riep BioForum op om tot een akkoord te komen dat leidt tot rechtszekerheid voor de landbouwers én het stikstofprobleem definitief oplost. Of er nu rechtszekerheid komt voor de landbouwers is nog koffiedik kijken. En of het akkoord het probleem van de Vlaamse natuur op een goede manier zal oplossen, valt zeer te betwijfelen.
Jarenlang is het probleem halfslachtig aangepakt totdat rechters de politiek met de neus op de feiten hebben gedrukt. Door het gebrekkige milieu-en natuurbeleid van de voorbije decennia waren de boeren in totale onzekerheid gestort en was er nauwelijks nog toekomstperspectief. De biosector werd hier, compleet onterecht, in meegesleurd. Het mogelijk toepassen van het externe salderen (wat nog helemaal geen vaststaand gegeven is), een van de strijdpunten tijdens het politiek overleg, zal daar weinig aan veranderen. Meer nog, het zal desgevallend leiden tot nog meer schaalvergroting en nog minder boeren op het veld.
Het akkoord heeft een (tijdelijk) mededogen voor een deel van de biologische veehouders, maar blijft voor het overige in hetzelfde bedje ziek als het voorgaande beleid. Kern van het probleem is dat Vlaanderen regering na regering, en nu opnieuw weigert na te denken over de vraag welke landbouw wenselijk is in de toekomst. Welk landbouwmodel is nog haalbaar en mogelijk, als je rekening houdt met alle uitdagingen die er staan aan te komen?
Agro-ecologische landbouw, zoals biologische productie, is robuust. Biologische landbouw werkt aan het sluiten van de kringloop, is grondgebonden en doet dit in samenwerking met de omringende biodiversiteit. Bio is een deel van de oplossing. Beleid dat dit tegenwerkt, is slecht beleid. Een aanpak die sterk inzet op technologie zoals dure luchtwassers, die de ammoniakuitstoot vooral in theorie vermindert, maar abstractie maakt van alle andere problemen en zelfs nieuwe problemen creëert, is geen goede aanpak. Een akkoord dat niet optreedt tegen dé oorzaak van het probleem, namelijk de enorme stikstofimport in het landbouwsysteem via kunstmest en overzeese soja, is een slecht akkoord.
Boeren begeleiden naar een toekomstperspectief
Behalve een vage passage dat er een PAS-maatregel zou komen om dergelijke circulaire landbouw te ontzien, zal dit akkoord vooral leiden tot meer van hetzelfde. Terwijl het heersende landbouwmodel, met steeds meer intensieve en grootschaligere landbouw, er net mee voor gezorgd heeft dat onze natuur zich in een slechte toestand bevindt. Dit akkoord zal boeren, deels gesteund met overheidsgeld, opnieuw op kosten jagen, om dure, potdichte, stallen te zetten, met een hoge bezetting aan dieren erin en met een water- en/of chemicaliën- verslindende luchtwasser erop.
Beter zou zijn dat het beleid boeren begeleidt naar een bedrijfsvoering die robuust is en toekomstperspectief biedt. Flankerende maatregelen moeten landbouwers er niet enkel toe aanzetten te stoppen, maar hen vooral helpen de stap te zetten naar een circulaire, agro-ecologische en zelfs biologisch gecertificeerde landbouw. Dat is trouwens een van de Europese doelstellingen. Dit vergt overigens een bredere aanpak waarbij de gehele keten en uiteindelijk zelfs de consument moet meegenomen worden naar een agro-ecologisch voedselsysteem.
Vandaag gaat het over de Europees beschermde natuurgebieden, maar ook Europa staat niet stil. Straks moeten we werken aan de realisatie van de toekomstige natuurherstelwet, die nog een stap verder gaat. In de nabije toekomst zal Vlaanderen ook maatregelen moeten treffen om de biodiversiteit in landbouwgebieden, die ook zwaar onder druk staat, te beschermen. Agro-ecologische en biologische landbouw kunnen dat.
Wanneer gaat Vlaanderen stoppen met de kop in het zand te steken? Blijft Vlaanderen inzetten op dure technologieën, die de problemen niet oplossen, maar omzetten in andere milieu- en sociale problemen? Wanneer gaat Vlaanderen eindelijk de koe bij de hoorns vatten en kiezen voor grondgebonden en circulaire landbouw en een agro-ecologische voedselsysteem? Wanner zal Vlaanderen de boeren écht toekomstperspectief bieden?
