Waar moet het naartoe met het MAP?

De fundamenten liggen er nochtans al een tijdje. In maart bereikten milieu, natuur- en landbouworganisaties een akkoord over de contouren van het MAP 7. Het akkoord erkent de eigenheid van biologische landbouw en benadrukt -voor het eerst- expliciet het belang van een goede bodemvruchtbaarheid en de waarde van dierlijke mest als grondstof voor een betere bodemkwaliteit. Ook ligt de nadruk van het akkoord veel meer op begeleiden en stimuleren van boeren dan op de verplichte en uniforme maatregelen en boetes zoals in het verleden het geval was. Dat neemt niet weg dat ook onze sector stevige inspanningen zal moeten leveren om de beoogde doelstellingen te leveren.  

Hoogtijd om de hand aan de ploeg te slaan dus. Maar bij de omzetting van het mestakkoord in concreet beleid, wringt het schoentje. De voorbije maanden namen we als BioForum actief deel aan een intensief onderhandelingsproces om het mestakkoord te vertalen naar wetgeving. We zaten rond de tafel met de administratie, het kabinet van minister Demir en landbouw- en milieuorganisaties. Deze onderhandelingen verliepen soms moeizaam, maar steeds constructief. Het blijft lastig om een levende landbouwomgeving in wetgeving vast te leggen.  

Deze week sprongen de onderhandelingen echter af op de vraag van de natuur- en milieuorganisaties om een nulbemesting in VEN-gebieden nu op te nemen in het mestdecreet. Een vraag waar we ons als landbouworganisaties niet konden achter scharen. In het mestakkoord van maart werd immers verwezen naar deze nulbemesting als politieke beslissing in het kader van de PAS. In de PAS werd deze beslissing uiteindelijk niet genomen. De politiek kan dan toch niet verwachten dat het middenveld dat dan nu in hun plaats doet? Bovendien hebben we geen zicht op de impact van deze maatregel. Hoeveel van onze boeren zouden hierdoor getroffen worden? Dreigen we daarmee ook toekomstgerichte landbouwers zonder alternatief de nek om te wringen? Wordt er werk gemaakt van een flankerend beleid? Een impactanalyse is minstens op zijn plaats. 

Deze wending in de besprekingen van het MAP leggen een tere plek bloot. Zowel het PAS als het MAP gaan in essentie over stikstof. Over mest (en krachtvoer) dus. Het zou niet meer dan logisch zijn om deze dossiers geïntegreerd te benaderen. En, om in die discussies naar de essentie te gaan. Er circuleert teveel stikstof in Vlaanderen. Onze waterlopen en kwetsbare natuur lijden daaronder. We moeten op zoek naar een landbouwmodel dat niet meer steunt op een te sterke import van stikstofstromen onder de vorm van kunstmest en krachtvoer. Maar werken aan een landbouwmodel dat de stikstofkringloop veel lokaler sluit en waar meer grondgebonden geboerd wordt. Daarbij moeten we de verschillende milieu-uitdagingen geïntegreerd benaderen en moeten boeren ruimte krijgen voor een holistische en agro-ecologische bedrijfsorganisatie en een verbetering van de bodemvruchtbaarheid. Zolang we deze discussie niet ten gronde aangaan, dreigen we ons te blijven vastrijden in gepolariseerde discussies tussen landbouw en natuur. En daar wint niemand bij. Want ook landbouwers hebben nood aan een veerkrachtige natuur om ook in de toekomst nog goed te kunnen boeren.