Waarin verschilt een verwerkt bioproduct van (ultra)bewerkt product?

Wanneer je een bioproduct koopt bestaat dit voor minstens 95% uit biologische ingrediënten. 

Sommige grondstoffen zijn in biologische vorm zeer beperkt verkrijgbaar, zoals bijvoorbeeld rijstpapier. Een wettelijke lijst bepaalt of een biologisch ingrediënt zeldzaam is of niet. Enkel in dat geval mag een producent een niet-biologisch ingrediënt gebruiken, voor maximum 5% van het totaal. Daarbovenop moeten ingrediënten 100% ggo-vrij zijn.

Kiezen voor biologische ingrediënten in verwerking betekent ook extra aandacht voor dierenwelzijn. In de biologische sector zijn biologische eieren (zie de productfiche 'ei') altijd afkomstig van kippen die vrij buiten lopen. In gangbare verwerking zijn er echter geen regels rond de herkomst van eieren. Ondanks een verbod op kooi-kippenhouderij kunnen diens eieren daarom nog wel verwerkt worden in producten die eieren bevatten, zoals mayonaise, koekjes en chocolademousse. De fabrikant is niet verplicht dit te vermelden op het product. 

E-nummers zijn een schrijfwijze om ingrediënten te noteren: er zijn dus E-nummers van chemische én natuurlijke oorsprong. Bioproducten bevatten nooit chemische E-nummers, maar wel natuurlijke additieven zoals bijvoorbeeld citroenzuur (E330). Omdat alle toevoegingen van natuurlijke oorsprong moeten zijn, is de toegestane lijst van E-nummers in de biologische productie vrij kort.

Er zijn maar 56 E-nummers toegestaan in bio, terwijl er in gangbare voeding 401 E-nummers worden toegelaten. 

Bovendien heerst binnen de biosector de strekking dat stoffen en verwerkingsmethoden die misleidend zijn, moeten vermeden worden. Bio gebruikt daarom geen kunstmatige kleurstoffen, synthetische aroma’s en andere smaakversterkers. Natuurlijke aroma's of suikers mogen wel. Bij biologische confituren of koeken worden bijvoorbeeld vaak natuurlijke zoetstoffen toegevoegd. Dat kan ongeraffineerde (riet)suiker zijn, diksap van fruit of agavestroop.

De toegelaten additieven staan opgelijst in de Europese biowetgeving. Bovendien legt de wetgeving in strikte voorwaarden vast waarvoor de additieven gebruikt mogen worden en in welke hoeveelheid.

Naast additieven gebruiken verwerkende bedrijven ook tal van technische hulpstoffen. Dat zijn stoffen die tijdens de bereiding worden gebruikt voor een bepaald doel, maar geen ingrediënt zijn van het uiteindelijke product. Voor het klaren van vruchtensappen worden bijvoorbeeld soms dierlijke eiwitten, zoals gelatine, gebruikt. Dit moet echter niet op het etiket vermeld staan omdat het een hulpstof is die na het proces wordt verwijderd. Ook regelt melkzuur de zuurtegraad van het pekelbad dat gebruikt wordt bij de bereiding van kaas, maar het vormt geen bestanddeel van kaas. 

Een beperkt aantal hulpstoffen is in bio toegelaten. Citroenzuur is bijvoorbeeld toegelaten in bio, maar kunstmatige enzymes die specifiek bruinkleuring tegengaan niet. 

Tot slot zijn niet alle bestaande technieken toegelaten. Over het algemeen geldt dat biologische, mechanische en natuurlijke methodes om voedsel te bereiden de voorkeur krijgen op chemische processen. Zo zijn doorstraling en nanotechnologie verboden in bio. Ook de techniek hydrogenering wordt niet toegelaten. Deze techniek om plantaardige, vloeibare olie hard te maken, is niet toegelaten in bio omdat er niet-toegelaten chemische hulpstoffen voor nodig zijn. Bovendien ontstaan er zo transvetten die schadelijk zijn voor onze gezondheid, zo blijkt uit steeds meer wetenschappelijk onderzoek.

Het gebeurt wel vaker dat de biosector nieuwe technieken uit voorzorg niet toelaat. Soms blijkt jaren later dat die houding wel degelijk gegrond was.